Sinir Sistemi Nedir? Ne İşe Yarar?

İçindekiler

Canlıların içsel ve dışsal çevresini algılayabilmesi için bilgi elde eden ve elde edilen bilgiyi işleyen, vücut içerisindeki hücreler ağı sayesinde sinyallerin vücuttaki farklı bölgelere iletimini sağlayan, organların ve kasların aktivitelerini düzenleyen bir sistemdir.

Sinir sistemi, beyin, beyincik, kafa sinirleri ve çevresel sinirlerden oluşur. Çevresel(Periferik) Sinir Sistemi olarak iki bölümde incelenir. Merkezi sinir sistemi, beyin ve omurilikten oluşur. Bu sistem aynı zamanda vücuttaki kontrol mekanizmasıdır.

Çevresel sinir sistemi, merkezi sinir sistemini, vücudun diğer tüm bölümleri ile bağlayan uzun liflerden oluşur. Merkezi sinir sisteminin vücutla arasındaki bilgi akışını sağlar.

Görevleri Nelerdir?

Periferik ya da diğer adıyla Çevresel Sinir Sistemi olarak iki bölümde incelendiği için bu iki bölümün görevleri de doğal olarak farklıdır.

Merkezi sinir sisteminde beyin, duyu organlarının, hafızanın ve düşüncenin merkezi konumundadır. Vücudumuzda kan basıncını düzenler, vücut ısısını ayarlar, açlığı, uykuyu, uykusuzluk halini kontrol altında tutar ve hormonları düzenler.

Yürümek, konuşmak ve istemli hareketleri, solunum ve sindirim gibi istemsiz ve otomatik hareketleri kontrol eder. Aynı zamanda duyularımız, düşünce ve hafızamızla da alakalıdır. Çevresel sinir sisteminden aldığı bilgilere ve uyarılara karşı, vücudun sağlıklı kalmasına yardımcı olur ve beyne bu yönde emirler vererek bazı yaptırımlar uygular. Adeta bir patron işlevi görür.

Merkezi sinir sisteminin görevleri, vücudun içinden ve dışından gelen uyarıların birleştirilmesi, vücudun koordinasyonunun sağlanması, organların ve organlar arası düzenlemelerin yapılmasıdır. Bu görevler yerine getirilirken, çevresel sinir sisteminin yardımı alınır ve senkronize bir şekilde çalışırlar. Tüm sinir sistemi ahenk içerisinde hareket ederek, vücuttaki istemli ve istemsiz hareketleri ve davranışları bir düzen içerisinde yürütür.

Düzendeki herhangi bir bozulma durumu ya da sinir sistemi organlarındaki hasar halinde, vücutta rahatsızlıklar ortaya çıkar ve bütün işlevlerde aksama olur. Bu nedenle sinir sistemindeki ahenk bozulmamalı, vücut olabildiğince sağlıklı kalmalıdır. En temel görevi de bizi sağlıklı bir şekilde hayatta tutmaktır.

Sinir Sistemi Hastalığı Nedir?

En basit anlatımıyla sinir hastalığı da denen sinir sistemi hastalıkları, sinir sisteminin olması gerektiği gibi çalışmadığı durumlarda, kişilerde çeşitli hastalıklar görülür. Bu hastalıkların tümüne sinir sistemi hastalıkları denir.

Sinir sistemindeki en ufak bir hasar bile sinir hastalıklarının ortaya çıkmasına sebep olabilir.

Sinir Sistemi Hastalıkları Nelerdir?

Epilepsi(Sara): Beyindeki sinirlerin hasar alması sonucu kriz şeklinde nöbetlerin görüldüğü hastalıktır. Beynin elektriksel aktivitesindeki bozukluklar sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Bir grup sinir hücresinin kontrol edilemeyen ve aşırı şekilde elektrokimyasal uyarılması ile gelişen, anormal motor aktivite ve psikolojik davranışlarla seyreden klinik tablodur.
Felç: Beyindeki kan dolaşımının sağlanamaması sonucu, hareketi sağlayan sinirlerin hasar görmesiyle işlevlerini yerine getirememesi ve vücudun hareket edememesidir.
Parkinson Hastalığı: Beynimizde bulunan sinir hücrelerinin tam olarak işlevlerinin yerine getirememesi sonucu, ellerin titremesi olarak bilinen hastalıktır durumudur.
Menenjit hastalığı: Beyini ve omuriliği örten zarın iltihaplanması sonucunda oluşan bir hastalıktır.
Dil felci: Sinir sisteminde oluşan hasarlar sonucu, dilin işlevini yerini getirememesi olarak bilinen hastalıktır.
Çocuk felci: Bakteriler nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Kasların ve sinirlerin kasılmasına sebep olur.
Sinirsel hazımsızlık hastalığı: Bir sinir sisteminin kendi içerisinde çalışmasının ve dengesinin bozulmasına neden olan hastalıktır.
Anosmi hastalığı: Koku sinirlerin sisteminde oluşan hasar nedeniyle koku alma duyusunun çalışmama durumudur.
Afoni: Konuşmaya yardımcı olan sinir ve kasların hasar görmesi sonucu konuşma yetisinin kaybolmasıdır.
Akıl hastalığı: Düşüncelerde ve davranışlarda oluşan bozuklukları kapsayan bir sinir sistemi hastalığıdır.
Denge bozuklukları: Sinirlerde oluşan hasar nedeniyle dengenin bozulmasıdır. Yürümemiz de sinir sistemimizin sağlıklı çalışmasına bağlı olduğu için en ufak bir hasar bile yürürken dengemizin bozulmasına yol açabilir.
Migren: Migrenin kesin nedeni bilinmemekle beraber, beyindeki kan damarları ve elektriksel sinir uyarısını ileten kimyasal maddelerdeki değişikliklere bağlı olarak yaşanılan baş ağrısıdır. Gençlerde ve kadınlarda daha sık görülür.
Alzheimer Hastalığı: Alzheimer, sinirlere bağlı oluşan ileri seviye unutkanlık hastalığıdır durumudur.
Demans: Unutkanlık hastalığıdır, Alzheimer hastalığından önceki evredir.
Uyku bozuklukları:. Uykunun sürekli bölünmesi ya da uyuyamama vücudun dinlenme işlemini gerçekleştirmesini engeller ve gün boyu yorgun olmaya sebep olur. Uyku bozuklukları kişilerde, zihinsel ve fiziksel olarak yenilenmeyi engellediği gibi birçok hastalığa da neden olmaktadır.
Multipl Skleroz (MS): Beyin ve omuriliği tutan sinir sistemindeki sinir kılıflarının hasarı sonucu oluşan bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi, sinir hücrelerinin çevresinde bulunan, elektriksel uyarıları ileten myelin kılıfını vücuda yabancı bir madde olarak algılar ve yok etmeye çalışır dolayısıyla vücut kendi kendine zarar vermeye başlar.
SMA(Spinal Musküler Atrofi): Spinal musküler atrofi, yani kısaca SMA hastalığı, bireyin merkezi sinir sistemini, periferik sinir sistemini ve iskelet kas sisteminin kontrollü kas hareketlerini etkileyen genetik, yani kalıtsal bir motor nöron hastalığıdır. Eriyen kaslar nedeniyle SMA hastaları; yürüme, ayağa kalkma veya baş hareketlerinin kontrolü, yutma, nefes alıp verme gibi hareketleri yapma anında sorun yaşayabilir.
Serebrovasküler Hastalıklar: Merkezi sinir sistemini besleyen damarların yapılarının bozulmasıyla oluşan hastalıklardır ve üç şekilde görülmektedir. Bunlar tromboz, emboli ve kanamalardır.
Tromboz: Kanın, damarların iç duvarlarındaki ya da bir organda herhangi bir sebeple pıhtılaşmasına denir. Oluşan pıhtıya da trombus denir. Tromboz, beyni besleyen damarlarda oluşursa eğer serebral tromboz adını alır.
Emboli: Dolaşım sistemi yoluyla gelen pıhtı, yağ, hava gibi oluşumların, periferik damarlarda tıkanıklık oluşturmasına denir. Trombozun emboliden farkı, damarda oluşan pıhtının damarı tıkamasıdır.
Kanamalar: Serebral kanamalar, insan beynini besleyen damarlardan bir tanesinin ani olarak yırtılması sonucunda meydana gelme durumudur.

Sinir Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Oldukça geniş bir konuyu kapsadığı ve bu tür hastalıklar çok çeşitli olduğu için her bir hastalığın da kendi özelinde belirtileri olabilir.

Parmaklarımızda, ellerimizde, kol ve bacaklarımızda uyuşmalar veya karıncalanmalar görülür.

Bayılma görülebilir.

Hafıza kaybı görülür.

Anksiyete durumunda ya da anksiyete gibi ruhsal bozukluklar durumunda görülebilir.

Konuşma bozuklukları görülür.
Düşüncelerde bozulma görülür.

Hareket bozuklukları meydana gelebilir.

Erken yaşlanma görülebilir.

Ruhsal bozukluk olarak sosyal fobi, anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu ve obsesif kompulsif bozukluk baş gösterebilir.

Görme bozuklukları, denge bozuklukları, kas sistemiyle alakalı bozukluklar, hafızayla ilgili sorunlar, idrar kaçırma, baş dönmesi gibi çok fazla belirtileri vardır.
Genel olarak, vücudun günlük ritmi dışında bir şeyleri farklı yapmasından kaynaklı olarak ortaya çıkan her belirti olabilir.

Sinir Hastalıklarının Nedenleri Nelerdir?

Büyük duygusal travma, ağır bir kaza, menenjit gibi enfeksiyon hastalıkları sebebiyle kişilerde sinir hastalıklarının ortaya çıkması ihtimalinin arttığı görülmüştür.
Yaşlılık ve yaşlandıkça değişen beyin yapısı da hastalıklarının en önemli nedenlerinden biridir.
Genetik faktörlerden dolayı da bu tür hastalıklar baş gösterebilir.
Doğuştan gelen bazı hasarlar da bebeklerde bazı sinir hastalıklarının görülmesine sebep olabilir.

Bu konuda aklınıza takılan sorular var mı? Yorumlara yazın, uzman psikologlar sorularınızı cevaplasın!

Profesyonel Psikolojik Destek Almak İçin: Antalya Psikolog