Temel olarak anoreksiya nevroza yeme bozukluğu olarak tanımlanana bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık genel olarak yemek yememek üzerine oluşan bir sorundur. Bireyin yemek yememek ve çok az uyuması ile birlikte aktif bir hayat yaşamaya çalışması şeklinde temel olarak görülen bu rahatsızlık hem bedeni hem de zihne etki eden psikolojik bir rahatsızlıktır. Günümüz şartlarında yapılan araştırmalara göre geç kızlarda bu rahatsızlık %1 oranında görülmektedir.
Anoreksiya Nervoza Nedir?
Yukarıda bahsettiğimiz üzere ve yeme bozukluğu olarak da adlandırılan anoreksiya nervoza rahatsızlığına sahip insanların fazla kilolu olma korkusuna sahip oldukları görülmektedir. Bu düşünce yapısı nedeni ile kişiler çok az yemek yeme ya da hiç yememe eğilimine sahiptirler. Bu durumlara ek olarak bu rahatsızlık fiziksel ve psikolojik özelliklerde taşımaktadır. Bireylerin sahip oldukları bu eğilimler yüzünden genel olarak aşırı derece zayıf oldukları gözlemlenmektedir. İlerleyen süreçlerde bu durumlar hormonlardaki seviyelerde değişiklere yol açabilir. Kadın bireylerde bu durum tehlike arz edebilir. Çünkü ilerleyen süreçte kadınlarda sağlıksız menstrüasyonun (adet) yaşanmasına yol açabilir.
Anoreksiya nervoza uzun süre tedavi edilmemesi sonucunda ölüm riski bulunmaktadır. Bunun nedeni ise genel olarak bu rahatsızlığa bağlı olarak gelişmiş başka rahatsızlıklardan kaynaklanır. Bunlara örnek vermek gerekir ise; osteoporoz (kemik erimesi), böbrek hasarı ve kalp rahatsızlıkları gibi ciddi rahatsızlıklardır.
Başlangıcı genel olarak ergenlik döneminde olsa bile anoreksiya nervoza erişkinlerde de görülebilmesi mümkün bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık genel olarak 15-25 yaş arası gençlerde görülmektedir. Ancak bu durum bu yaş grubunun altındaki veya üstündeki kişilerde de görülmeyeceği anlamına gelmez.
Anoreksiya Nervoza Belirtileri
Aşağıda verilen belirtilere özellikle ergenlik döneminde olan genç kızlarda dikkat edilmelidir.
- Çok az yeme veya yememe durumu sonucunda görülen ciddi kilo kaybı.
- Kişinin vücudunda kıllanmanın artması.
- Kişinin sürekli depresif ve endişeli bir durumda olması.
- Uyku problemi.
- Yemek yememe duruma ek olarak çok ağır egzersizler yapması.
- Düşüncelerinin sürekli yemek,kilo ve diyet üzerine olması.
- Kişi eğer kadın ise 3 ay boyunca menstrüasyon (adet) görmemesi.
- Mide ağrıları, kabızlık, ishal gibi gastrointestinal sistem rahatsızlıklarına yol açar.
- Cilt ve saçlar üzerinde beslenmenin yetersiz olması nedeniyle olumsuz etkiler görülmesi.
- Yemek yemenin üzerine sürekli kusulması ve ağza mideden gelen asit nedeniyle diş minelerinin hasar görmesi ve dişlerin çürümesi, en sık gözlenen belirtilerdir.
- Kısa süre içinde olması gerekenden çok daha fazla yemek yedikten sonra bu yemeği kusmak.
Anoreksiya Nervoza Ne Sebep Olur?
Bu rahatsızlığın temel olarak gerçek nedeni halen bilinmemektedir. Ancak rahatsızlığın görülmesi riskini arttıran bazı sosyal ve fiziksel faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler ise;
- Ailede veya yakın çevrede anoreksiya nervoza veya bulimiya nervoza gibi bir yeme bozukluğu hastalığının bulunması.
- Bedenini kullanarak yapılan işlerle uğraşmak, (Bu işlere örnek olarak dans, bale, mankenlik veya jimnastik verilebilir.)
- Cinsel yönden çekici olmak için çok zayıf olmak gerektiğini düşündüren sosyal baskı.
- Stres.
- Boşanma, taşınma, okul değiştirme veya sevilen birinin kaybedilmesi gibi zor deneyimler atlatmak.
- Cinsel anlamda büyümenin ergenlerde getirdiği kafa karışıklığıdır.
Anoreksiya Nervoza Tedavisi
Rahatsızlığın başlangıcı genel olarak psikolojik olduğundan dolayı bireyin Psikiyatrist-Psikolog desteği alması önemlidir. Ancak rahatsızlığı yaşayan bireylerin %10’u çeşitli nedenlerden dolayı hayatını kaybettiğini belirtmek gerekir. Psikolojik tedavi süreci dışında kişilerin yeme bozukluğu dolayası ile bedende oluşan rahatsızlıklarının tedavisi için de tıbbi bir müdahale gereklidir.
Rahatsızlığın genel olarak ergenlik döneminde ortaya çıkmasında dolayı tedavisinde ve erken teşhis aşamasında ailenin büyük bir rolü bulunmaktadır. Bu konuda bilinçli olmaları önemli bir noktadır. Erken teşhis ve tedavi ile bu rahatsızlıktan kurtulma oranı olumlu yönde etkilere sahiptir. Tedavi süreci genel olarak uzman doktorlar tarafında hastanede ya da ayakta tedavi şeklinde yapılır. Burada amaçlanan yeme alışkanlığının sağlıklı bir düzene geri döndürmektir. Bu sayede vücutta oluşan bedensel sorunlar ortadan kalkar. Tıbbi açıdan yapılan tedavi yolları bu şekildedir. Rahatsızlığın psikolojik tedavi sürecinde ise kişinin kendi bedeni ile barışması ve kilosu ile alakalı veya yeme düzeni ile alakalı olan yanlış düşüncelerin düzeltilmesi hedeflenir. Tedavi sürecinde genel olarak alanında uzman psikologlar tarafından Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Tedavi sürecinde rahatsızlığın bedende oluşturduğu rahatsızlıklar nedeni ile doktorlar tarafından önerilen ilaçların kullanılması önemlidir. Ayrıca bu süreçte gerektiği takdirde antidepresan kullanımı da önerilebilir.
