Hayal kurmak birçok insan için önemlidir ve maladaptive daydreaming nedir denildiğinde duygu ve düşüncelerin ifade edilmesidir. Kişiler gerçekleştirmek istedikleri istekleri ve arzuları hakkında hayal kurarlar. Ayrıca kişiler geleceği hakkında kurduğu hayallerini karmaşık olarak hayallerinde canlandırır. Böyle durumlarda kişiler kurdukları hayallerde nasıl davranması gerektiğini düşünür ve kendini gerçek yaşama hazırlar. Böyle davranan kişiler kendi durumuna ve davranışlarına dışarıdan bir gözle bakar. Maladaptive daydreaming kişilerin iletişimlerini olumsuz etkileyen, kişinin sorumluluklarını yerine getirememesine neden olan ve kişilerinin işlerini ve akademik yaşamında odaklanmayı engelleyen hayal kurma etkinliği denilebilir. Bu kişiler gelecekte olmasını istediği şeyleri hayal kurarak kendisini cesaretlendirir. Yani hayal kurmak kişinin isteklerinin ve hayallerinin gerçekleşmesine hizmet eder. Bireyler hayal kurarken kendilerini iyi hissederler ama gerçek hayattaki birçok durumdan geri kaldıkları için yaşadıkları andan mutlu değillerdir. Çünkü hayal kurmaya yoğunlaşan kişiler kendilerini bu durumdan engelleyemezler.
Maladaptive Daydreaming Belirtileri Nelerdir?
Bireyi gerçek hayattan uzaklaştırarak hayal kurmaya zorlayan maladaptive dayreaming, içerisinde yaşanan günün hayalle şekillenerek dürtü olarak ortaya çıkması olarak ifade edilir. Maladaptive daydreaming belirtileri birden fazla yaşanılabilir ancak belirtilerin hepsi bir arada yaşanmaz. Maladaptive daydreaming belirtileri;
- Uzun süre hayal kurmak ve kurulan hayallerin film gibi kurgulanması
- Kurulan hayallerin sürdürülebilmesi için çaba harcanması
- Hayal kurma anında jest ve mimiklerin kullanılması
- Hayal kurarken konuşma ve fısıldama
- Hayal kurarken hareketlerin tekrarlanması
- Günlük görevlerin ve ödevlerin yapılmasında güçlük çekilmesi
- Bir görüntüden, müzikten ve konuşmadan etkilenip hızlıca hayal kurmaya başlanması
- Hayal kurulduğunun farkında olunmasına rağmen gerçek hayata geçerken zorluk çekilmesi
- Uzun süre hayal kurma
- Gece uyumakta zorluk çekme
- Hayal kurarken gerçek hayatta ertelenen durumlardan pişmanlık duyma
Maladaptive Daydreaming Teşhis Edilir Mi?
Teşhis için herhangi bir yöntem yoktur. Bazı vakalar için mds adındaki ölçek ile tanı konulmaktadır. Bu ölçeğe göre hastalığın olup olmadığı teşhis edilmektedir. Mds ölçeğine göre kişinin beş temel özelliğine göre soru sorulur ve cevaplara göre teşhis konulur. Kişilere sorulan sorularda, kişilere hayallerinin içeriği ve kalitesi şeklindedir. Kurulan hayallerin kontrol edilebilme yeteneği ve hayallere ne kadar istekli olma durumudur. Aynı zamanda hayal kurmanın olumlu ve olumsuz günlük işleri nasıl etkilediği ile ilgilide sorular kişilere sorulur. Ayrıca Maladaptive dayreaming hastalığı yaşayan kişilere ataklarının ne sıklıkla gerçekleştiği sorularak hastalık hakkında derecelendirme yapılır. Genel olarak hastalığa psikoz şizofreni teşhisi tanısı konulmaktadır. Şizofreni hastalığı hayal ile gerçeğin ayırt edilememesi olduğu için bu tür rahatsızlıklarla alakalıdır.
Maladaptive Daydreaming Kimlerde Görülür?
Uyumsuz hayalperestlerin yaşadıkları yalnızlık hissi ile kişiler arasındaki iletişimde problemler ortaya çıkar. Kişiler ortaya çıkan problemle başa çıka bilmek için aşırı hayal kurma davranışı sergiler. Aynı zamanda kişi duygularını ve olumsuz düşüncelerini yönetebilmek için zorluk çeker. Zorluk çeken bu bireyler karşılaştıkları stres ve sıkıntı yaratan olaylar karşısında duygusal tepkiler verir. Kişiler aynı zamanda sorunu çözmek için işlevsel olmayan duygularla baş etmeye çalışırlar. Maladaptive daydreaming nedir diye yapılan araştırmalarda kişilerin hayatlarındaki sorunlardan ve olumsuz duygulardan kurtulmak için hayal kurdukları gözlenmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda en sık rastlanan hastalıkların başında dikkat eksikliği, anksiyete bozukluğu, depresyon, hiperaktivite bozukluğu ve obsesif kompulsif bozukluğu ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda çocuk yaşta yaşanan istismar, duygusal ihmal gibi olumsuz yaşantılar ve sosyal kaygı da bu durumla ilgilidir.
Diğer Psikolojik Bozukluklar Ortaya Çıkar Mı?
Maladaptive daydreaminge rahatsızlığı olanlar bazı psikolojik rahatsızlıklar yaşayabilir. Bu hastalıkların başında obsesif kompulsif bozukluk, dikkat eksikliği ve depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklardır. Bu rahatsızlıklar ilgili maladaptive daydreaminge gibi hayal kurma bozukluğu ile ilgili nasıl bir ilişki olduğu tam olarak belirlenememiştir.
Maladaptive Daydreaming Tedavisi
Uyumsuz hayal kurma yaşayanlar yaşadıkları sorunları değerlendirme yaparken aynı zamanda obsesif kompulsif, depresyon, hiperaktivite bozukluğu ve anksiyete bozukluğu gibi hastalıklarla baş etmeye çalışırlar. Bu açıdan bakıldığında her kişinin tedavi süreci birbirinden farklıdır. Ancak genel olarak bilişsel davranış olarak kişiye uygulanacak tedavi faydalı olacaktır. Dikkat ve odaklanma problemi yaşayan kişiler için genellikle zaman yönetimi gibi çalışmalar üzerinde durmak önemlidir. Tedavi sürecinde kişilerin ne gibi sorunlar yaşadığı, yaşadığı sorunları çözmeye çalışırken hangi baş etme mekanizmalarını kullandıkları ve bu sorunları nasıl değerlendirdikleri üzerine inceleme yapılır. İlk kez 2002 yılında kapsamlı araştırma yapılmıştır ancak maladaptive daydreaming tedavisi için belli başlı yöntem bulunamamıştır. Özellikle Türkiye’de bu konu üzerine yapılan araştırmalar ve çalışmalar oldukça azdır. Bu yüzden yeni araştırmalar yapılmasına ihtiyaç vardır. Ancak bunun için detaylı bilgi edinilmesi gerekmektedir. Maladaptive daydreaming ile ilgili sorun yaşayan kişilerin bir uzmandan destek almaları gerekir. Çünkü bu hastalıkla tek başına mücadele etmek zordur. Uzmandan alınacak destek kişiye faydalı olabilir. Bir psikologla ya da psikiyatristle görüşmek maladaptive daydreaming nedir sorularına doğru biçimde yanıt bulma açısından faydalı olabilir. Yardım aldığınız uzman size hastalık hakkında çözüme yönelik faaliyetlerde bulunabilir.
