Olumsuz Düşünceler Neler?
İnsanların yaşamlarında nasıl hissetleriniz belirleyen önemli faktörlerden birisi içsel iletişimleridir. Yani burada insanların kendilerine kötü davrandıklarında onları aşağıya çeken bir kavramdan bahsediyoruz. Bu durumla birlikte insanlar kendilerine yaklaşımları sevgi ile olursa yaşamış oldukları olumsuz durumlardan çıkmaları yardımcı olacaktır.
İnsanların sahip oldukları olumsuz düşünceler ve bunları nasıl kontrol ettikleri, etraflarında olup bitenleri algılama ve yorumlama şekillerini de doğrudan etkileyen bir durumdur. Belirtilen bu durumlar sonucunda bazı durumlar insanların davranış biçimi de değiştirler.
Psikiyatr Aaron Temkin Beck, “insanların olumsuz düşüncelerinin onları sabote ettiğinin”’ altını çizmektedir. Eğer insanlar bu tarz düşüncelerini kontrol altında tutmaya başaramaz ise ardından gelecek “güvensizlik duygusu, anksiyete ve öfke” gibi durumların ortaya çıkması son derece kaçınılmazdır. Bu durumların sonucunda insanlar otomatik olarak daha fazla olumsuzluklar içeren düşüncelere kapılırlar. Ortaya çıkan bu olumsuz düşünceler artık defalarca tekrar eden bir kısır döngüye girerler. Bu döngüden profesyonel bir yardım almadan çıkmak kolay değildir.
Yukarıda bahsettiğimiz durumu bir benzetme ile anlatmak istersek bu durum, sürekli yuvarlanarak büyüyen ve kontrolsüz bir biçimde ilerleyen kartopuna benzetilebilir.
Nasıl Düşünüyoruz?
Düşünme şeklimiz duyguları, ruh hâllerini ve davranışları etkiler. Düşünceler, beyinde gerçekleşen istemli veya istemsiz olabilen süreçlerin içeriğidir. Bunlar, birbirleriyle etkileşime giren, içeriği olumlu veya olumsuz olabilen, bazen beyin aktivitesini artıran bunun sonucunda enerji tüketimi ve aşınma ve yıpranma olan fikirler, inançlar ve anılardır.
Bu durum; ruminasyona, endişeye veya saplantıya neden olabilir. Ruminasyon da problem geçmişle ve başarısızlıklar hakkında tekrarlayan düşünceler üretir. Çoğu kişi için bir çözümün benimsenmesinin önünde bir engel teşkil eder.
Endişe, korku, gelecekteki olaylar ve olası tehditlerle ilgili olarak zihinsel bir çözüm sağlama girişiminde bulunan bir olumsuz düşünceler zincirini ifade eder. Öte yandan kişi, saplantılı düşüncelere gerçekliğin doğasını verdiğinde müdahaleci bir şekilde ortaya çıkar ve rahatsızlık yaratır.
Bunlar farklı düşünceler olsa da, hepsinin bizi her senaryonun olumsuz yönlerine bağlama gücü vardır. Kişisel düzeyde, özellikle konsantre olma becerisinde zorluklar yaratır. Bu nedenle olumsuz düşünceler ruminasyon, endişe ve saplantı gibi istenmeyen belirtilere neden olabilir.
Olumsuz Düşünceler Aslında Bir İletişim
İnsanların kendileri ile iletişim kurmaları ya da içsel düşünceleri kendileri ve kendi benlikleri ile yaptıkları bir konuşmadan ibarettir. İnsanların yapmış oldukları bu konuşma biçimi dışarı ile olan ilişkilerini de etkiler. Bu durum aynı zamanda dışarıya karşı nasıl davrandıkları konusunda önemli bir etken olarak rol oynar.
Belirtilen bu sebeplerden ötürü insanların kendilerine karşı kullanmış oldukları bu dil (düşünceler) aslında bir iletişim biçimidir. Aslında bu konuşma biçimi tıpkı başka bir insan ile konuşmaya benzetilebilir.
Aslında bahsedilen bu içsel dil çok geniş bir düşünce yelpazesine sahiptir. Bu yelpazenin bir kısmı olumlu, bir olumsuz düşüncelerdir. İnsan zihninin yapısından dolayı bu düşünceler arasında daha fazla değere sahip olan ve zaman harcanan düşüncelerde daha fazla duraklarlar. Bu nedenlerden dolayı insanlar olumsuz düşüncelere daha yoğun bir şekilde odaklanırlar.
Unutmamak gerekir ki insanların kendilerine kötü davranmasının, bir başkasının onlara kötü davranması ile aynı etkiye yol açtığının farkına varması önemlidir.
Sonuç olarak başka insanların kendileri hakkında yaptıkları olumsuz düşünceler sonucu ortaya çıkan rahatsızlık hissi ile kendi kendilerine girdikleri olumsuz düşüncelerin yarattığı hissiyat aynıdır. Bu tarz yıkıcı ve takıntılara yol açan düşünce biçimleri ilerleyen süreçte yaşama enerjilerini yok etmektedir.
Nasıl Kontrol Edilir?
Rhode Islan Üniversitesi tarafından yapılan ve ‘’Psyhchology And Aging’’ adlı dergide yayınlanan bir araştırmada “olumsuz düşünce biçimini her yaş grubundan insanı etkilediği’’ ortaya çıkmıştır.
Eğer insanları yaşadıkları bu rahatsızlık ve hayal kırıklığına yol aça olumsuz düşünceler uzun süre devam eder ise “depresyon ve anksiyete’’ ye sebep olabilirler. İlerleyen süreçte bu gibi durumları ortaya çıkmaması için olumsuz düşünceleri kontrol altına almak cidden önemli bir konudur.
Sizler için bu gibi düşüncelerin kontrol altına alınması için faydalı olabilecek bazı yöntemleri sıralayabiliriz:
Neler Olduğunu Belirlemek
İnsanlar bazı dönemlerinde aklından geçen düşüncelerin neler olduğunu ve bu düşüncelerin, yaptıkları her şeyi yönlendirdiğinin farkına varamayabilir. Zaman zaman da yaşanılan gerçekler çok farklı olsa bile akıllarındaki bu olumsuz düşüncelerin doğruluğuna inanırlar.
Temelinde olumsuzluk olan bu tür düşünceleri yani aklınıza en sık gelen olumsuzlukları not almaya çalışın. Bu olumsuzlukları not almak bir uzman tarafından analiz edilmesinde yardımcı olacaktır.
Düşünceleri Yeniden Şekillendirmek
Olumsuz düşünceler tanımlandıktan sonra bu düşünce biçimi daha gerçekçi ve olumlu düşünceler ile değişme sürecine geçilir. Bu düşüncelerin olumlu yönde değişme sürecinde insanların kendilerine şunları sorması gereklidir:
- Bu tarz düşünceleri yorumlamak ve algılamak için başka seçenekler bulunuyor mu?
- Bu olumsuz düşünceleri yorumlamak için daha gerçek, mantıklı ve olumlu yöntemler var mı?
Yukarıdaki iki soru biçimi ile yapılacak liste sayesinde ilerideki çözüm sürecinde bu sorulara verilecek cevaplar için formüller üretmekte kolaylık sağlayacaktır.
Olumsuz düşünceler sorgulandıktan sonra sıra diğer alternatif düşünceleri sorgulamaya gelir. Peki, bu alternatifler nedir? Bu alternatifler her duruma karşılık uygulanabilecek ancak olumsuzlukların aksine daha pozitif, gerçekçi ve uyarlanabilir özelliklere sahip olmasıdır. Burada amaçlanan ise olumsuz düşünceleri ortadan kaldırmak değildir. Esas amaçlanan bu düşüncelere farklı bir açıdan yaklaşmak ve sorgulamayı öğrenmektir.
İnsanların olumsuz düşünceleri kontrol altına almayı öğrenme süreci zaman, pratik ve tutarlılık gerektiren bir süreçtir.
Öz Güveninin Artırılması
Genel olarak insanların kendilerine duydukları güvenin yeterince yüksek olmaması da olumsuz düşünce yapısına neden olur. Bunun bariz nedeni ise insanların kendini güvende hissetmeme ve öz yeterliliğinin düşük olduğu düşünmesinden kaynaklanır. Kısacı insanlar sürekli kendi içlerinde kendilerine bir şüphe ile yaklaşırlar.
Yukarıda verilen durumlardan yola çıkarak sorunları çözmek için başlangıçta bir çözüm noktası belirlemek gerekir. İnsanların öz benlik kavramını nasıl bulacağını ve olumsuz düşüncelerin bu kavramı etkileyip etkilemediğini anlamaya çalışma iyi bir başlangıç noktası olacaktır.
Yapılan açıklamalar ve öneriler dışında hayatınızdaki olumsuz düşünceler ve beraberinde getirdiği psikolojik rahatsızların çözümü her zaman tek başınıza aşabileceğiniz durumlar olmayabilir. Bu gibi durumlarda ise uzman bir psikologdan destek alabilirsiniz.
