Kleptomani nedir? Kleptomani sebepleri nelerdir? Kleptomani nasıl tedavi edilir ve Kleptomani belirtileri nelerdir? İşte kleptomani hakkında tüm merak edilenler!
Kleptomani kelimesi, yunanca kleptes (çalmak) kökünden gelmektedir. Genel olarak belirtilen rahatsızlık, bireylerin, gerçekte ihtiyaç duyulmayan ve zatî bir değeri olmayan eşyaları çalma dürtüsü olarak bilinmektedir. Birey, kontrol edilemez dürtüler eşliğinde neredeyse bulunduğu her mekânda, sadece çalma sürecini yaşamak istemektedir. Kleptomani hastaları, yasal süreçlerden korktukları için herhangi bir tedavi girişiminde bulunmamakta ve bu kapsamda hastalığın sürecini artırmaktadır.
Günümüzde, hastalığa uygun doğrudan herhangi bir tedavi bulunmasa da çeşitli psikoterapi yöntemleri eşliğinde Kleptomaninin dürtülerinin azaltma işlemi yapılabilmektedir. Peki belirtilen etkenlerden ziyade tam olarak kleptomani nedir sebepleri nelerdir?
Kleptomani Sebepleri / Kleptomani nedir?
Kleptomani nedir konusu kapsamında Kleptomani sebepleri arasında, doğrudan herhangi bir etken bulunmamakta, genel olarak hastalığın, çeşitli bozukluklar eşliğinde türediği tahmin edilmektedir. Güncel olarak yapılan araştırmalar çerçevesinde Kleptomani hastalığına sebep olan fizyolojik bozulma olasılıkları, bu şekilde olmaktadır:
Beynin dopamin salgılayan bölgesindeki nörotransmitter (sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan hücreler) bozukluğu
İnsan beyninde, çeşitli eylemler eşliğinde ödül görevi taşıyan dopamin bölgesi bulunmaktadır. Normal birey, belirli bir eylem gerçekleştirdiği zaman, örneğin-oyun oynamak, şarkı dinlemek ve b. dopamin bölgesi bireye ödül sunarak bireyin süreçten zevk almasını sağlar. Beynin bu bölgesindeki bozukluk, bireyin sadece çalma eyleminden zevk almasına, süreç dışında olan hiçbir eylemi, gerçekleştirme ihtiyacında bulunmamasına olanak sağlamaktadır. Kleptomani nedir konusuna ek olarak genellikle dopamin nörotransmitterlerindeki bozukluk, bireye genetik olarak da geçebilmektedir.
Serotonin bölgesindeki nörotransmitter bozukluk
Beynin serotonin bölgesiyse, ruh hali ve duyguları yönetmektedir. Aynı şekilde belirtilen bölgedeki sinir hücrelerinin iletişiminde bozukluk yaşanması, bireyin kendisini sadece çalma eylemi eşliğinde iyi hissetmesine sebep olmaktadır. Kleptomani nedir sorusu eşliğinde serotonin bölgesindeki nörotransmitter bozukluk, çeşitli ilaçlar eşliğinde giderilebilmektedir.
Beynin opioid bölgesindeki bozukluk
Son olarak insan beyninde opioid bölgesi bulunmakta, bu bölge bireyin dürtülerini kontrol etmektedir. Olası herhangi bir bozukluk, bireye kleptomani riski sağlayabilmektedir.
Kleptomani nasıl Tedavi Edilir? / Kleptomani Anlamı nedir?
Kleptomani hastaları, çalma eylemleri kapsamında yasal işlemler ile baş-başa kalabileceklerinden korktukları için herhangi bir tedavi girişiminde bulunmamaktadır. Bu durum hem hastalığın sürecini artırmakta hem de dürtülerin git-gide daha da büyümesine olanak sağlamaktadır. Peki tam olarak kleptomani nedir konusu kapsamında hasta, tedavisini nasıl gerçekleştirebilir?
Genel olarak hastanın her şeyden önce bilmesi gereken tek şey, terapist ve hasta arasında gizlilik kuralının bulunduğudur. Dolayısıyla terapistin, hastanın kimliği fark etmeksizin, herhangi bir bilgisini 3-cü şahıslara verme yetkisi yoktur.
Güncel olarak kleptomani tedavisi, aşağıda belirtilen yöntemler eşliğinde gerçekleştirilmektedir:
- Psikoterapi
- Bilişsel davranışsal terapi
- İlaç tedavisi
Belirtilen tedavi yöntemlerinde, genel olarak bireyin dürtülerini kontrol etmesi ve hastalığı bir nevi kontrol altına alması amaçlanmaktadır.
Hastalığın tedavisi kapsamında şayet, psikoterapi ve bilişsel davranışçı terapi yeteri gelişimi sağlamadıysa, ilaç tedavisi yapılmaktadır. Peki kleptomani nedir konusuna ek olarak ilaç tedavisinde hangi ilaçlar kullanılmaktadır?
Genel olarak ilaç tedavisi eşliğinde bireye verilen ilaçlar, bu şekilde olmaktadır:
- Lityum
- Klomipramin
- Pimozid
- Buspiron
Ayrıca terapistin görüşü eşliğinde bireye, dürtü bozukluğu SSRI ilaçlarından farklı olarak antidepresanlar da verilebilmektedir.
Kleptomani Belirtileri / Kleptomani Teşhisi
Kleptomani hastalığının belirtileri genel olarak herhangi bir fiziksel rahatsızlık kapsamında gerçekleşmemektedir. Kleptomani hastalığının belirtileri çerçevesinde genel nitelik, bireyin ihtiyaç duymadığı eşyaları çalma süreci eşliğinde oluşan kısır döngü olmaktadır. Peki tam olarak kleptomani nedir belirtileri nelerdir?
Örnek olarak belirtmek gerekirse:
- Bireyin, herhangi bir ihtiyacı bulunmadığı eşyayı sırf zevk almak sebebiyle çalmak istemesi.
- Dürtülerin oluşması kapsamında bireyin kontrolünü kaybedeceğini bildiği için gergin, telaşlı ve huzursuz hissetmesi.
- Herhangi bir eşyayı çaldıktan sonra, gerginlik, telaş ve huzursuzluğun yerine bireyin, mutluluk ve doymuş hissine kapılması.
- Fakat bireyin, belirtilen hissi yaşamasından dakikalar sonra yaptığı eylemden dolayı pişman, utanç ve kendinden nefret etme hislerine kapılması.
- Son olarak yukarıda belirtilen etkenlerin sırasıyla tekrarlanması.
Genel olarak bir kleptomani hastasının hayatı, yukarıda belirtilen etkenler kapsamında gerçekleşmektedir. Birey, her ne kadar hayatının risk altında olmadığını hissederek tedaviye ihtiyaç duymadığını belirtse de genellikle kleptomani, bireyin hayat kalitesini düşürmektedir.
Kleptomani hastalığının teşhisi kapsamında ise genellikle ilk önce bireyin yaşadığı belirtilerin altında herhangi bir fizyolojik problem olup olmadığı araştırılır. Şayet belirtiler, fizyolojik etkenlerden kaynaklanıyorsa, genellikle bireye çeşitli soru anketi uygulanmaktadır. Genel olarak kleptomani nedir konusu kapsamında belirtilen anket eşliğinde, bireye aşağıdaki nitelikte sorular sorulmaktadır.
- Kleptomani hastasının, çalma krizleri geldiği zaman dürtüleri eşliğinde nasıl hissettiğine dair çeşitli sorular.
- Kleptomani hastasının, çaldığı eşyalar kapsamında gerçekleştirdiği eylemleri öğrenmeyi amaçlayan sorular.
- Son olarak hastanın, çalma eylemini neden gerçekleştirdiğine dair çeşitli sorular ve b.
Kleptomani Hastasına nasıl Davranmalı?
Kleptomani hastaları, genellikle utanç sebebinden dolayı durumlarının; arkadaşları, yakınları ve b. herhangi bir kişiler tarafından bilinmemesini istemektedir. Belirtilen etken kapsamında eylemler gerçekleştiren kleptomani hastalarına, genel olarak yakınları tarafından aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:
- Kleptomanili bireyi, terapist ve hasta arasındaki gizlilik kuralı hakkında bilgilendirmek ve yaptığı eylem fark etmeksizin, hemen tedaviye başlamasını önermek.
- Hastaya, yaptığı eylemi hastalığından dolayı gerçekleştirdiğini anlatmak ve bu kapsamda kendisini suçlu hissetmemesini sağlamak.
- Son olarak hastanın yakınları, hastaya anlayış göstermeli ve her süreçte yanında olacağını hissettirmelidir.
Genel olarak kleptomani hastalarının, belirli yaştan sonra dürtülerinde azalma gerçekleşmektedir. Dolayısıyla her ne kadar hastalık bireylerin huzurunu ve yaşam kalitesini bozsa da doğru tedavi ve yaklaşım eşliğinde hastalıktan kurtulmak çok kolaydır.
Kleptomani Cezai Sorumluluğu
Genel olarak kleptomani hastalarının en çok korktuğu şey, yaptıkları çalma eylemi kapsamında maruz kalacakları cezai sorumluluktur. Fakat Türk ceza kanunun 32-ci maddesine göre akıl sağlığı bozuk olan ve yaptıkları eylem kapsamında herhangi bir farkındalığı bulunmayan bireylerin çalma eylemlerine herhangi bir ceza verilmemektedir.
Dolayısıyla, hastanın elinde kleptomaniye dair belgenin bulunması ve eylemleri kapsamında hukuki sonuçları algılayamıyor olması, herhangi bir ceza almamasına olanak sağlamaktadır.
Kleptomani Para Çalar mı?
Kleptomani hastalığına sahip bireyler, genel olarak herhangi bir değeri bulunmayan malları çalma eğilimi gösterir. Dolayısıyla, belirtilen etken para bile olsa, hastalar eylemlerini, malın değerinden çok sürecin sonundaki zevkten dolayı gerçekleştirmektedir.
Ayrıca kleptomani nedir konusu kapsamında bireyler, çoğu zaman çaldıkları eşyaları ya hediye etmekte ya da tekrar çaldıkları yere bırakmaktadır.
İlginizi çekebilir: Psikolojik kalp çarpıntısı rahatsızlığına ne iyi gelir?
