XANAX(ALPRAZOLAM) Nedir? Ne İçin Kullanılır?

Xanax, sakinleştirici özelliklere sahip ve psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Yeşil reçete ile temin edilebilen bu ilaç, yalnızca doktor gözetiminde kullanılmalıdır. Beyindeki kimyasal dengesizlikleri etkileyerek kaygı ve panik duygularını kontrol altına alır. Genellikle kısa süreli tedavilerde tercih edilir ve başka ilaçlarla kombine edilebilir. Özellikle kaygı bozukluğu, depresyon ve panik bozukluklarının tedavisinde reçete edilir, ancak bağımlılık yapma potansiyeli nedeniyle uzun süre kullanılmaz.

Xanax’ın etken maddesi alprazolamdır ve hızlı etki gösteren benzodiazepin sınıfına aittir. Kısa sürede etkisini gösterir ve doğru kullanıldığında tedavi sürecinde önemli katkılar sağlar. Xanax kullanımına başlamak için bir psikiyatri uzmanından randevu alınması gerekir. Yaygın olarak kullanılan bu ilaç, terapi ile desteklendiğinde daha hızlı sonuçlar verebilir. Antalya Terapi Merkezi, hem psikiyatri hem de psikoloji alanlarında tedavi hizmeti sunmaktadır.

Xanax, genellikle panik bozukluklar ve anksiyete bozukluklarının tedavisinde sıkça kullanılmaktadır.

Bu tür durumlarda Xanax tedavisi tercih edilen bir seçenektir. Beyinde, zihinsel performans ve duygusal durumları kontrol eden gamma-aminobutirik asit (GABA) seviyesini artırarak kaygı ve endişeli ruh halini yatıştırır. Aynı zamanda, vücudun gevşemesine yardımcı olur, uykuya geçişi kolaylaştırır ve genel olarak kaygıyı azaltır.

Anksiyete, depresyon, panik ataklar ve fobiler Xanax ile tedavi edilen başlıca rahatsızlıklardandır. Bunların yanı sıra, anksiyetenin tetiklediği obsesif kompulsif bozukluk (OKB) vakalarında da reçete edilebilir. Ancak her hastaya uygun tedavi ve ilaç seçimi, mutlaka bir psikiyatrist tarafından belirlenmelidir.

•Sersemlik veya aşırı uyuma isteği (somnolans),

•Dikkat eksikliği ve odaklanma zorluğu,

•Kaslarda zayıflık, halsizlik ve güç kaybı,

•Uyuşukluk hissi,

•Deride ve göz akında sararma,

•Denge sorunları,

•Baş dönmesi ve baş ağrısı,

•Ağız kuruluğu,

•Konuşmada zorluk (dizartri),

•Koordinasyon problemleri (ataksi),

•Kabızlık (konstipasyon),

•Aşırı hassasiyet ve sinirlilik (irritabilite).

Bu yan etkilerden herhangi biriyle karşılaşıldığında, bir uzmana danışmak gerekebilir. Baş dönmesi, mide bulantısı gibi hafif yan etkilerin zamanla geçmesi beklenir. Ancak bu semptomlar devam ederse veya şiddetlenirse, doktor kontrolünde doz ayarlaması veya tedavi planında değişiklik yapılabilir.

Bu sıkça sorulan bir konudur. Bu ilaç, 18 yaşın altındaki bireyler için uygun değildir ve yalnızca yetişkinlerde psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmaktadır. 18 yaş altındaki kişilerin gelişimini olumsuz etkileyebileceği için bu yaş grubunda kullanılması önerilmemektedir.

Ayrıca, bazı durumlarda Xanax kullanımı sınırlı olabilir. Örneğin;

*diş tedavileri,

*cerrahi işlemler

*ameliyatlar öncesinde doktora bu ilacın kullanıldığı mutlaka bildirilmelidir.

Aynı şekilde, kalp rahatsızlığı, tansiyon, diyabet gibi kronik hastalıkları olan bireylerin de tedaviye başlamadan önce doktorlarını bilgilendirmesi son derece önemlidir.

Xanax, ağız yoluyla alınan ve bol su ile yutulan tablet formunda bir ilaçtır. İlacın kullanım dozu, doktorun belirlediği şekilde sabah ve akşam, ya da sabah, öğle ve akşam gibi farklı periyotlarda olabilir. İlacı bütün halinde yutmak, çiğnemeden veya parçalamadan almak önemlidir.

Xanax kullanımı sırasında alkol tüketiminden kaçınılması gerekir, çünkü alkol ile etkileşime girdiğinde zehirlenme veya mide sorunları gibi ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda derhal tıbbi yardım alınmalıdır. Hamileler, emziren anneler ve ağır makineler veya araçlar kullanan kişilerin Xanax kullanmaması önerilir. Bu nedenle, ilacın reçete edilmesinden önce bu tür bilgilerin doktorla paylaşılması önemlidir.

Xanax, genellikle 12 haftayı geçmeyecek bir süreyle reçete edilir. Bağımlılık riskine karşı, bu süre içinde en az iki kez doktorla görüşülerek tedavinin durumu değerlendirilir. Tedaviye devam edilmesi gerektiğinde ise genellikle SSRI grubu ilaçlar veya fluoksetin ile tedavi sürdürülür.

Xanax® ismi Pfizer firmasının ticari markasıdır. Türkiye Cumhuriyeti’nde bağımlılık riski ve kötüye kullanımı engellemek için yeşil reçete ile satılması zorunludur. Yaygın yan etkiler arasında uyku hali, depresyon, baş ağrısı, yorgun hissetme, ağız kuruluğu ve hafıza sorunları bulunur. (Wikipedia)

Kullanılan miligrama göre etki süresinin uzunluğu değişkenlik gösterebilse de 1-2 saat içerisinde en yüksek plazma konsantrasyonuna erişmektedir. İlacın vücuttan atılması ise yaklaşık 12-15 saat aralığında başlamaktadır.

Xanax’ın cinsellik üzerinde bazı yan etkileri olabilir. Bu ilaç, cinsel isteği azaltma (libido düşüşü), cinsel işlev bozukluğu ve orgazm zorluğu gibi etkiler gösterebilir. Ayrıca, erkeklerde ereksiyon sorunlarına veya kadınlarda vajinal kuruluğa neden olabilmektedir. Ancak, bu yan etkiler her hastada görülmeyebilir ve ilacın dozuna, kullanım süresine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Eğer Xanax kullanımı sırasında cinsel işlevde sorunlar yaşanıyorsa, bu durumu doktorla paylaşmak ve alternatif tedavi yöntemlerini değerlendirmek önemlidir.

Alternatif olarak kullanılabilecek pek çok ilaç bulunmaktadır. En sık tercih edilen benzodiazepin Xanax olsa da hastalara; Klorazepat (Tranxilene), Clonazepam (Rivotril), Lorazepam (Ativan), Diazepam (Diazem, Nervium) gibi ilaçlar da reçete edilebilmektedir.

Alışkanlık yapan bir ilaç olması nedeniyle uzun süreli kullanımın en olumsuz etkilerinden biri yoksunluk ve bağımlılık hisleridir. Bunların yanı sıra içeriğindeki alprazolam oranı nedeniyle uzun süreçte hafıza kayıpları, kafa karışıklıkları, denge bozuklukları, unutkanlık gibi etkilerin de ortaya çıktığı görülebilmektedir.