Sıkça sorulan ve merak edilen dopamin nedir? Sorusunun cevabı aslında oldukça basittir. Canlılarda ve hücrelerde oldukça önemli bir rolü olan dopamin, nöromodülatör bir molekül çeşididir. Bazı bitkilerde ve hayvanlarda sentezlenmekte olan bu molekül çeşidi feniletilamin ve katekolamin familyasından oluşan organik bir bileşiktir. Aynı zamanda beyinde önemli bir yere sahip olan bu kimyasal, beynin yönetim oyuncuları arasında yer almaktadır. Kısaca özetlemek gerekirse, nöronların arasında bir haberci olarak işlev görür.
Beynin belirli bölümlerinde sentezlenmekte olan nörotransmiterler birçok bölgeyi etkilemektedir. Dopamin ise, merkezi sinir sistemi içerisinde nörtotransmiter görevi yapmaktadır. Bu noktada beynin işlevi üzerinde oldukça büyük etkiye sahip olduğu kolayca anlaşılabilir.
Dopamin Ne İşe Yarar?
İnsan vücudunda bulunan dopamin, doğal bir kimyasal maddedir. Temel olarak bakıldığında; vücuttan aldığı sinyalleri beyne iletmektedir. Kişilerin duygusal eylemlerinin ve tepkilerinin kontrollerinde ise oldukça büyük bir rol oynar. Kişilerin zihinsel sağlıklarının iyi olmasında da büyük bir yere sahiptir. Dopamin ne işe yarar? Sorusuna verilebilecek en iyi cevap da budur; insanların zihinsel olarak sağlıklarını korumalarında etkili bir moleküldür.
Beynin ve vücudun arasında sinyal bağlantısı olarak görev alan bu molekül çeşidi, zihinsel sağlığın korunmasında büyük önem taşımaktadır. Hem insanlarda hem de hayvanlarda bulunmasıyla birlikte bazı bitkilerde de bulunmaktadır. Hareket koordinasyonunun sağlanmasında yardımcı olan bu molekül aynı zaman da odaklanma ve dikkat konularında da oldukça etkilidir.
Dopamin Eksikliği Nedenleri Nelerdir?
Vücutta olması gerekenden az olan dopamin, belli başlı problemlere yol açmaktadır. Bu nedenle eksik olduğu durumlarda bazı tedavi yöntemleri ile dopamin oranı arttırılır. Peki dopamin eksikliği nedenleri nelerdir? Dopamin eksikliğinin nedenleri olarak belli başlı sebepler sayılabilir. Örneğin, uyuşturucu kullanımı, fazla şeker tüketmek, aşırı doymuş yağ tüketmek ve sağlıksız olan diyetler yapmak dopamin eksikliğine neden olabilecek sebeplerdir.
Genel olarak psikolojik rahatsızlıklardan sonra ortaya çıkan bu eksiklik sağlıksız yaşam tarzından da oldukça etkilenmektedir. Bu nedenle kişilerin sağlıklı beslenmesi ve stresli durumlardan uzak durması gerekmektedir. Yanlış diyetler uygulanmamalı, aşırı derecede yağ ve şeker tüketimi yapılmamalıdır.
Dopamin Eksikliğinin Sonuçları Nelerdir?
İnsanlarda bulunması gereken belirli bir dopamin miktarı vardır. Bu miktarın fazla ya da eksik olması, bazı problemlere yol açabilmektedir. Bu nedenle kontrol edilmesi gereken oranlar oldukça büyük önem taşımaktadır. Peki dopamin eksikliğinin sonuçları nelerdir? Dopamin eksiğinin birden fazla sonucu olabilir. Bu sonuçlardan bazıları ise şunlardır;
- Dikkat Eksikliği
- Parkinson Hastalığının Başlangıcı
- Sinirlilik Hâli
- Depresyon
- El ve Ayaklarda Üşüme
- Baş Ağrısı
- Aşırı Yorgunluk Hissi
- Düşük Enerji
- Tatmin Eksikliği
Tüm bu sonuçlar dopamin eksikliğinden kaynaklanmakta olan durumlardır. Olması gerekenden daha az miktarda olan dopamin oranı, insanlar üzerinde birçok olumsuz etkiye yol açabilmektedir. Bu nedenle de oldukça dikkat edilmesi gereken bu unsur, eksiklik ya da fazlalık hâlinde tedbir alınması gereken bir durumdur.
Dopamin Fazlalığı Nedenleri Nelerdir?
İnsanların sorduğu dopamin fazlalığı nedenleri nelerdir sorusuna verilecek en temel cevap; ödül bekleyen aktivite ve eylemlerdir. Ruh hâline göre değişiklik gösterebilen dopamin oranı bazı duygu ve düşüncelerin artmasıyla birlikte artış göstermeye başlar. Bu nedenle kişilerin gerçeklik kavramında kalması ve duygularını belirli oranda kontrol altında tutması gerekmektedir.
Dopamin fazlalığının en büyük nedenlerinden birisi de kullanılan ilaçlardır. Dopamin içeren ilaçları tüketen kişilerde dopamin fazlalığı görülmesi oldukça yaygındır. Bu nedenle kullanılan ilaçların mutlaka doktor kontrolünde kullanması, kişinin kendi isteğine göre hareket etmemesi gerekir.
Dopamin Fazlalığının Etkileri Nelerdir?
Vücuttaki dopamin oranının eksik olması kadar fazla olması da büyük sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir. Kullanılan ilaçlar yüzünden artan dopaminin vücut üzerindeki etkileri gözle görülecek derecede fazladır. Peki dopamin fazlalığının etkileri nelerdir? Vücutta bulunan dopamin oranının artmasıyla birlikte görülebilecek sorunlardan bazıları şunlardır;
- Bağımlılık
- Aşırı Neşelilik Durumu
- Hareketlerde Zorlanmalar
- Halüsinasyon
- Anksiyete
- Şizofreni
Belirtilen bu sonuçlar, dopamin fazlalığından kaynaklanan rahatsızlıklardır. Fazla oranda dopamin, kişilerin bağımlı hâle gelmesine neden olurken, anksiyete ataklarını da tetiklemektedir. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, dopaminin vücutta eksik ya da fazla olması büyük sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu nedenle Dopamin nedir sorusunun yanında eksikliği ve fazlalığı hakkında da birçok soru sorulmaktadır. Eksikliğinin ayrı, fazlalığının ayrı sonuçları bulunmaktadır. Ve bu husus hakkında bilgi sahibi olmanın faydası vardır.
Dopamin Arttıran Besinler
Halk arasında ‘’mutluluk hormonu’’ olarak bilinen dopamin, birçok besin ile doğal yollardan arttırılabiliyor. Tüketilen besinler dopamin hormonu salgılayarak kişilerde doğal bir etki gösteriyor. Bu besinlerden bazıları şunlardır;
- Bitter Çikolata: İçeriğinde bulunan fenilalin sayesinde dopamin seviyesini yükseltir. Bitter çikolatanın dopamin seviyesini arttırdığı uzun zamandır bilinen bir durumdur. Üstelik dopamin seviyesini en çok yükselten besinler arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
- Elma: Elmanın içeriğinde polifenol ve kuersetin bulunmaktadır. Polifenol kuvvetli bir antioksidandır. Böylelikle dopamin hücrelerinde meydana gelecek hasarlar önlemektedir. Kuersetin de dopamin üretimini yüksek oranda desteklemektedir.
- Muz: İçeriğinde tirozin bulunan muz, iyi hissettirmekte başarılı bir meyvedir. Bir amino asit çeşidi olan tirozin, dopamin üretimine uyarı göndererek seviyesinin artmasını sağlar.
- Karpuz: İçeriğinde trizon bulunan karpuz, dopamin üretimini desteklemektedir. B6 vitamini içeren bu meyve dopamin seviyesinin korunmasında oldukça etkilidir.
- Somon Balığı: Somon balığı da dopamin seviyesini korumada büyük önem taşıyan bir besin çeşididir. Sahip olduğu omega 3, depresyona karşı direnç oluşturmaktadır.
Bu besinler, dopamin seviyesini arttırmada etkili olan başlıca besinlerdir. Daha birçok besin ve gıda dopamin seviyesini arttırmada ve dengelemede etkilidir. Bakıldığında dopamin seviyesini en iyi yükselten besin ise ‘’bitter çikolatadır’’.
Dopamin Azaltan Besinler
Dopamin seviyesini arttıran besinler olduğu gibi azaltan besinler de bulunmaktadır. Dopamin seviyesininn yüksek olmasının meydana getirdiği büyük sorunlar vardır. Bu sorunlarla karşı karşıya kalmamak için yükselen dopamin seviyesini azaltmak gerekebilir.. Tüketilen besinler ile bunu yapmak mümkündür. Peki dopamin azaltan besinler nelerdir? İşte dopamin seviyesini azaltan/düşüren besinler;
- Kuşkonmaz
- Sarımsak
- Kaju
- Papatya
- Melisa Otu
Belitilen bu besinler vücuttaki dopamin seviyesini azaltmakta etkilidir. Besin tüketerek dopamin seviyesini düşürmek isteyen kişilerin tüketebileceği bu besinler aynı zamanda dengeyi sağlamakta etkilir. Ancak hem dopamin arttıran hem de azaltan besinleri tüketmeden önce uzman doktorlardan bilgi almakta ve onların kontrolünde hareket etmekte fayda vardır.
Dopamin Testi Nedir?
Dopamin testi, doktorrların dopamin seviyesinde duydukları şüpheler sonucu yapılmaktadır. Dopamin eksikliği için yapılacak testler; EMG, kan testleri, MR ve laboratuar testleridir. Bu testlerin sonucunda kişilerde dopamin seviyesinin durumu öğrenilir. Sonuca göre bir tedavi yöntemi seçilerek uygulanmaya başlanır.
Dopamin hormonu ve seviyesi hakkında bilinmesi gereken çok fazla unsur ve detay bulunmaktadır. Tüm bunlar kişilerin psikolojik sağlıkları açısından önemli olan etkenlerden oluşmaktadır. Bu yüzden herhangi bir psikolojik problem yaşadığını düşünen ve hisseden kişilerin alanında uzman doktorlardan yardım alması gerekmektedir. Günümüzde sıkça sorulan sorulardan birisi olan dopamin nedir sorusuyla birlikte dopamin seviyesi nasıl anlaşılır gibi sorular da vardır. İşte bu tür soruların cevapları için uzmanalra başvurmak en doğru yol olacaktır.
